تاثیرات تعارض (تجاوز) بر روی قربانی

سوال: تاثیرات تعارض (تجاوز) بر روی قربانی و اطرافیان دور و نزدیک چگونه می‎باشد؟

برای پرداختن به این موضوع می‎بایست ابتدا به موضوع سوء رفتار پرداخته شود. سوء رفتار می‎تواند از نوع روحی و روانی باشد و یا سوء رفتار جسمی که هر کدام تاثیرات خود را بر قربانی و اطرافیان وی و همچنین کل جامعه می‎گذارد. شدت و تاثیرات سوء‎رفتار به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد که بطور خلاصه به شرح ذیل می‏باشد:

نکته اول: اینکه سوء رفتار توسط چه شخصی و یا اشخاصی صورت گرفته و اینکه ارتباط این شخص و یا اشخاص، با قربانی یا قربانیان چه باشد می‏تواند تاثیرات متفاوتی روی افراد بگذارد.

مثلاً: سوء رفتار توسط شخصی که از نزدیکان قربانی است تاثیرات متفاوتی از سوء رفتار توسط غریبه‏ها ایجاد می‏نماید.

نکته دوم: مربوط به قربانی سوء رفتار می‏باشد، اینکه وی از چه جنس و یا در چه سنی قرار دارد و یا در چه شرایط و وضعیتی قرار گرفته است می‏تواند سبب ایجاد تاثیرات متفاوتی گردد.

مثلاً قربانی سوء‏رفتار در صورتیکه در سنین کودکی و یا بزرگسالی باشد تاثیرات متفاوتی را تجربه خواهد کرد.

نکته سوم: محیط تعارض و شرایط حاکم‎ بر آن است که شامل اطرافیان، مشاهدین، نظام ارزشی جامعه و حتی قضاوت دیگران می‏شود که می‏تواند سبب تفاوت در تاثیرات گردد.

مثلاً: سوء رفتاری که در عرف جامعه سبب سرافکندگی و یا آبرو‏ریزی از قربانی شود می‏تواند به مراتب تاثیرات تخریبی بیشتری بگذارد تا سوء رفتاری که سبب ایجاد قضاوت مثبتی در نزد اطرافیان گردد.

مثلاً: در قهرمانان جنگ‏ها یا نظامات ارزشی و یا اجتماعی

نکته چهارم: شدت، طول مدت و میزان نزدیکی افراد به ترومای واقعی می‏باشد.

مثلاً: قرار گرفتن در معرض یک واقعه بسیار شدید و طولانی مدت می‎تواند تاثیرات متفاوتی از یک واقعه با شدت کمتر و یا طول زمان کمتر داشته باشد.

پس از بررسی فاکتورهای تاثیر گذاربر موضوع سوء رفتار می‎بایست به عوارض و یا تبعات آن پرداخت.

عوارض سوء‎رفتار از لحاظ زمان بروز بطور کلی به دو گروه زودرس و با دیررس تقسیم می‎شوند به عبارت دیگر عوارض ناشی از هر تروما یا حادثه می‎تواند بلافاصله پس از در معرض قرار گرفتن ظاهر شده و یا حتی سالها بعد خود را نمایش دهند.

یکی از اختلالات شایع پس از هر سوء رفتار

 «اختلال استرس پس از سانحه» یا PTSD  «Post Traumatic Stress Disease »  می‎باشد که تعریف آن به‎ شرح ذیل می‎باشد: سندرم یا مجموعه علائمی که پس از در معرض قرار گرفتن، درگیر شدن، مشاهده و یا حتی شنیدن یک عامل استرس زای ‎تروماتیک بسیار شدید در شخص ایجاد می‌شوند.

شخص با ترس و درماندگی مواجه شده و رخداد را در ذهن خود مکرراً زنده می‌کند و می‏کوشد که از یادآور شدن مجدد آن خودداری می‎کند.

افسردگی، اضطراب، مشکلات شناختی (عدم تمرکز)، عدم پاسخگویی و یا کرختی در وی قابل مشاهده خواهد بود. شخص سانحه را در خواب و حتی افکار روزانه بارها تجربه می کند و از هر چه یادآور حادثه است می‏گریزد.

همانگونه که در تعریف فوق ذکر شد هر شخصی می‎تواند حتی با شنیدن یک واقعه استرس‎زا دچار PTSD گردد، بنابراین وقوع یک تعارض، سوء رفتار و یا سانحه می‎تواند نه تنها بر روی خود شخص قربانی تاثیرات خود را ایجاد نماید بلکه اطرافیان و حتی شنوندگان حادثه نیز در معرض ابتلا به عوارض PTSD می‎باشند.

این اختلال نیز مانند دیگر اختلالات روحی و روانی نیازمند دخالت متخصص و درمان می‎باشد که بطور خلاصه در سه حوزه آموزش، رواندرمانی  و درمان داروئی می‎بایست انجام گیرد.

البته ایجاد بستر حمایتی از قربانی و اطرافیان آن بسیار حائز اهمیت می‎باشد.